سڕی سورەییا ئۆندەر و دەم پارتی و ڕاستییەکانی سیاسەتی تورکیا

 سڕی سورەییا ئۆندەر، کەسایەتییەکی تورک و سەرکردەی دەم پارتی کۆچی دوایی کرد

سریە ئۆندەر و دەم پارتی: ڕاستییەکانی سیاسەتی تورکیا

زۆر جار کوردەکان وا تێدەگەن کە دەم پارتی پارتێکی کوردییە، بەڵام ئەمە هەڵەیە. دەم پارتی پارتێکی چەپی تورکییە کە بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەکانی تورکیا دامەزراوە و سەرکردەکانی لە کورد و تورک پێکهاتوون

چۆن دەم پارتی وەک پارتێکی کوردی دەبینرێت؟
هۆکارەکە ئەوەیە کە زۆربەی ئەندامانی کوردن و ئەم پارتە تاکە پارتە لە تورکیا کە باسی مافی کورد دەکات. بەڵام لە بنەڕەتدا، سەرکردە سەرەکییەکانی تورک و کوردن و پارتێکی کوردی نییە و هەر کاتێکیش کوردێک لە ئەو پارتە بە زەقی باسی مافی کورد بکات یەکسەر دەسبەسەری دەکەن. لێرە پرسیارێک درووست دەبێت ئەگەر پارتێکی کوردی نییە بۆ ئەوەندە دژایەتی دەکرێت وەڵامەکەی زۆر ئاسانە چۆنکە بنەڕەتی پەروەردەی تورک و تورکیا لە سەر رەگەزپەرەستی بە تایەبەت دژایەتی کردنی کوردە و هەر کەس باسی مافی کورد بکات تەنانەت تورکیش بێت دژی ڕادەوستن چۆنکە مێشکی ئەوان هەرگیز هیچێک جگە لە تورک بوون قەبووڵ ناکات .

هاوپەیمانی دەم پارتی و جەهەپە
دەم پارتی هاوپەیمانی پارتی جەهەپەیە، کە یەکەم پارتی تورکییە کە لەسەر بنەمای رەگەزپەرستی تورک بە رێبەرایەتی عەتاتورک دامەزراوە. جەهەپە رۆڵێکی سەرەکی هەبووە لە سەرکوتکردن و کۆمەڵکوژی کوردەکان لە کوردستانی داگیرکراو لەلایەن تورکیاوە، بەتایبەتی لە ساڵانی ١٩٢٥ بۆ ١٩٣٨

شۆڕشی شێخ سەعید و سەرکوتکردن
لە ساڵی ١٩٢٥، شێخ سەعید، لە خێڵی پیران و لە دایکبووی ١٨٦٥ لە پاڵو، شۆڕشێکی کوردی بۆ سەربەخۆیی کوردستان لە ئامەد سەری هەڵدا . ئەم شۆڕشە لە رەشەمەی ١٩٢٥ دەستی پێکرد، بەڵام تورکیا لە گوڵاندا بەپاڵپشتی ناڕاستەخۆی بریتانیا سەرکوتی کرد. شێخ سەعید و هاوڕێیەکانی لە ٢٩ی پووشپەڕی ١٩٢٥ لەسێدارە دران. دوای ئەمە، تورکیا کۆمەڵکوژییەکی گەورەی لە کوردەکانی دەستپێکرد ، وەک کۆمەڵکوژی زیلان لە ١٩٣٠ و دەرسیم لە ١٩٣٧-١٩٣٨، کە دەیان هەزار کەس بوونە قوربانی بە ئامانجی سڕینەوەی ناسنامەی کوردی .

ستراتیژی تورکیا بۆ کۆنتڕۆڵی کورد
تورکیا بە ڕابەرەیاتی عەتا تورک لە ڕێگای پارتە چەپەکان بە دروشمی برایەتی گەلان و دێموکراسی بۆ تورکیا کوردەکانی لە پارتە چەپەکاندا کۆکردەوە کە لە داهاتوودا مەترسی بۆ سەر تورکیا درووست نەبێت و هەر وەها هێزێکی نەتەوەیی کوردی جارێکیتر سەرهەڵنەداتەوە و لە هەمان کاتیشدا تورکیا ناراستەخۆ پەکەکە (پارتی کرێکارانی کوردستان) لە سەرماوەزی ١٩٧٨ بە سەرکردایەتی عەبدوڵڵا ئۆجەلان دامەزران و لە ١٩٩٧ بە هەوڵی تورکیا وەک تیرۆریست ناسێنرا و ئەمە دەستی تورکیای بۆ هێرش کردن و کاول کردنی کوردستانی زۆرتر کردەوە چۆنکە وەک پێشتر نەیدەتوانی بە ئاسانی تەنیا لەبەر کورد بوون هێرش بکات ئیستا بە ناوی شەڕ لەگەڵ تیرۆر پلانی دژە کوردی خۆی جێبەجێ دەکات و تورکیا بە رێگای دەم پارتی و ئۆجەلان پەکەکەی کۆنترۆڵ کردووە بۆ بەرژەوەندی خۆی.
هەموو ئەمانە ئەگەر بە وردی سەیری بکەین هەمووی لە بەرژەوەندی تورکیایە
و ئەم چەند ساڵ کە شەڕێک کە لە نێوان تورکیا و پەکەکە بووە وەکوو شانۆ بووە ئیستا بە بڕیاری تورکەکان لە ڕێگای  دەم پارتی و ئۆجاڵان دەیانەوێت لە بەرژەوندی تورکیا ئەم هێزە چەکداریشە هەڵبوشێنەوە کە بوون یا نەبوونی هەر لە بەرژەوەندی تورکیایە

جەهەپە و ئاک پارتی: دوژمنی کورد
وەڵامی ئەو پرسیارەیە کە بۆ دەم پارتی هاوپەیمانی جەهەپەیە
 جەهەپە یەکەم و تاکە پارتی سیاسی تورکیا بوو کە بە ڕابەرەیاتی عەتا تورک درووست کرا  کە لە دوای شەر جیهانی دووهەم لە لایەن کۆمەڵگای نێودەوڵەتی فشار خرا سەر تورکیا کە دەبێت کۆتایی بە تاک پارتی بوون بهێنن و ڕێگە بە چەند پارتی بوون و دێموکراسی بدەن کە لە دوای ئەمە ئاک پارتی وەک پارتێکی دێموکرات و ئائینی درووست کرا و بوو بە ڕکابەری جەهەپە و جەهەپە خۆی گۆڕی بۆ پارتێکی چەپی تورکیا  
جەهەپە و ئاک پارتی، کە هەردووکیان رەگەزپەرستن و دژی کوردەکانن ، جەهەپە لە رێگەی دەم پارتی ، چەپگەرایی و پەکەکە و ئاک پارتی لە رێگەی دینەوە کورد وەکوو کۆیلە بەکار دێنن بۆ بەرژەوەندی تورک و تورکیا

 کوردەکان بەرەو ئازادی
سەرەڕای سەدان پلانی داگیرکەران بۆ سڕینەوەی کوردستان، کوردەکان رۆژ لە دوای رۆژ بەرەو ئازادی نزیک دەبنەوە و هیچ پلانێک ناتوانێت رێگری لە پرۆسەی سەربەخۆیی کوردستان بکات

#سریەئۆندەر و #دەم_پارتی

#SırrıSüreyyaÖnder

#SirriSureyyaOnder